Tả Phìn Hồ có những gì?

- Địa lý: đây là một vùng núi còn rừng nguyên sinh rộng 1700 ha, núi đất cao từ 1500m – 1900m so với mặt nước biển, quanh năm sương mù, địa hình chia cắt do nhiều thác suối, khí hậu khắc nghiệt, dân cư chỉ có 34 hộ người Dao và người Nùng. Đến năm 2015 vùng này vẫn chưa có đường đi, chưa có điện, sóng điện thoại và các phương tiện nghe nhìn khác.

- Tả Phìn Hồ có dược liệu sạch và nguồn dược liệu quý hiếm như: Viễn chí ba sừng, Ngải tiên, Lan kim tuyến, Sâm ngọc linh, Sâm vũ hoàng, Trúc diệp sâm, Linh chi đen…

- Chè Shan tuyết và Bột chè xanh dạng matcha nguyên chất Shan tuyết Tả Phìn Hồ;

- Hiện nay có thể du lịch thắng cảnh, du lịch Homestay, resort nghỉ dưỡng, du lịch từ dược liệu Tả Phìn Hồ.

1. Giới thiệu chung về loại trà: Trà Shan Tuyết còn được gọi là Trà tiến vua - Shan là núi (山), Tuyết có 2 nghĩa, một là búp trà có lông tơ trắng như tuyết, hai là mọc tốt nhất ở vùng lạnh có thể có tuyết. Ngày nay hiểu là trà Shan tuyết là trà mọc ở trên núi lạnh, núi tuyết. Trà Shan tuyết chịu được giá rét, núi cao, khí hậu khắc nghiệt, càng khắc nghiệt trà càng ngon.

úp chè Shan tuyết to, mập và trắng bởi lông nhung

2. Nhận biết trà Shan tuyết: là giống chè chỉ mọc trên núi ở độ cao ≥ 1200 m, người H’mông gọi là Trà tà xùa nghĩa là trà núi, người Dao gọi là Chà slím pè, nghĩa là trà búp trắng. Theo tuổi cây mà thân trà to hay nhỏ. Thân to có thể tới một ôm, nhỏ thì bằng bắp đùi là trà mới trồng mọc khoảng 15 -20 năm. Độ cao của cây trà, thấp thì 2-3m, vừa thì 4-5m, hãn hữu có cây cổ thụ cao tới 15-20m, mọc lẫn trong rừng, có người đem đốn để làm cột nhà, khi cây đổ xuống, nhìn lá mới phát hiện ra là cây trà Shan. Khi thu hái, cây thấp thì kê ghế, bắc thang, cây cao thì trèo lên mà hái mới được. Búp trà Shan tuyết to, dài 3-6cm, bụ bẫm, búp (tôm) có màu trắng bạc vì được phủ 1 lớp lông măng mịn mượt như nhung. Búp trà trắng như nói trên mới là trà Shan tuyết thuần chủng.

3. Nguồn gốc chung của loài trà Shan tuyết: Cây trà, cây chè, có tên khoa học chung là . Trà Shan tuyết là một biến thể hiếm của loài trà nói trên, nhưng quá trình sinh trưởng trong môi trường khắc nghiệt mà hình thành những đặc điểm khác biệt với giống chè khác. Shan tuyết có danh pháp 3 phần: Theo tài liệu hiện có, nguồn gốc loại trà này được người Pháp di thực về Việt Nam từ miền bắc Ấn Độ và Tây Tạng nhưng chỉ mọc được ở các vùng biên viễn núi lạnh, núi cao, giáp ranh Trung Quốc, như Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai … chứ không mọc được ở trung du, đồng bằng. Người pháp cũng di thực cây này đến Bắc Cạn nhưng phát triển không tốt và thoái biến dần.

4. Đặc tính chung của trà Shan tuyết: khi pha cho ra thứ nước chè màu xanh/ vàng sẫm như mật ong, chát dịu, ngọt hậu kéo dài, không thấy có hiện tượng bám cặn quanh miệng chén, đáy chén. Chè Shan tuyết có thể pha tới nước thứ 5-6 mới nhạt.

5. Nguồn gốc trà Shan tuyết của công ty TNHH Y học bản địa Việt Nam – chi nhánh Hà giang tại Tả Phìn Hồ: Cuối năm 2016 công ty thực hiện dự án: Đã tiếp nhận 218 ha Trà Shan tuyết tại thôn Tả Phìn Hồ, Nậm Piên, Tân Thượng xã Nậm Ty, Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang. Đây là một vùng hoang vu, biệt lập, không đường đi, không điện, không sóng điện thoại… chỉ với 34 hộ và 43 khẩu dân tộc Dao. Khoảng 1/3 diện tích chè hiện có là do công ty Yên Bình chọn giống Trà Shan tuyết trồng từ năm 2002; còn lại do hạt chè già tự rụng trong rừng qua các hình thức phát tán mà mọc tự nhiên từ xưa, ít ra cũng vài chục tuổi, có cây chè có thể tới hơn trăm tuổi;