Cây mận quân là gì?

• Tên thường gọi: Cây Bồ quân
• Tên gọi khác: bù quân, hồng quân, mùng quân trắng, mùng quân rừng, cây mận quân…
• Tên khoa học: Flacourtia jangomas
• Họ: Liễu  (Salicaceae)
• Nguồn gốc: Ấn Độ

Cây hồng quân (còn được gọi là mận quân, bồ quân, bù quân, mùng quân trắng) có tên khoa học là Flacourtia Jangomas, thuộc họ cây Liễu thường mọc ở những các rừng mưa trên đồi núi hoặc vùng đất thấp trũng. Có thể bắt gặp loại cây này ở khắp các miền tổ quốc của nước ta, không chỉ xuất hiện ở Việt Nam, thậm chí các nước trong khu vực Đông Nam Á cũng có thể tìm được loại cây này.

Đặc điểm cây mận quân 

–    Mận quân thuộc thân cây bụi,đạt chiều cao 10m – 15m khi trưởng thành.

–    Cây phân nhánh nhiều, nhánh non thường có gai nhọn còn nhánh già thì không có, vỏ màu vàng nâu, nâu đỏ hay nâu nhạt, dể bong ra từng mảng, nhánh non láng, không lông hay lông ít thưa, có những vết nhỏ trên vỏ.

–    Lá, cuống lá 4 đến 8 cm có lông mịn, phiến lá màu xanh đậm ở mặt lưng, bóng láng gần trục, trong trạng thái tươi có màu nâu đỏ hay màu nâu cam khi còn non, hình bầu dục, hình trứng ellip, hay hình trứng thuôn dài, hiếm khi thấy hình chữ nhật hay hình mũi mác hoặc hơi bầu.

–    Cây mận quân là loại cây sống lâu năm và rụng lá theo mùa. Hoa bồ quân trổ vào tháng  4-5 hàng năm, là hoa đơn tính.

–    Hoa mọc ra ở nách lá, có trước hoặc cùng lúc với lá non. Hoa bồ quân có màu xanh sữa hoặc trắng, thơm ngọt nhẹ.

–    Cuống hoa rất thanh mảnh, có lông mịn, dài từ 5-10mm.

–    Hoa có từ 4-5 lá đài hình tâm giác bao quanh.

–    Quả bồ quân có hình tròn, cứng, gần giống quả nho và mọc thành chùm. Đường kính quả đạt từ 1,5 – 2,5cm. Quả non có màu xanh, khi chín có màu đỏ tía hoặc đỏ thẫm.

–    Mỗi năm cây cho quả chín một lần vào tháng 8-9 hàng năm.

–    Quả bồ quân xanh có vị chua và chát, khi chín có vị chua ngọt.

–    Quả có thể sử dụng ăn tươi hoặc chế biến thành các loại mứt hoặc ô mai.

Kỹ thuật trồng chăm sóc cây mận quân

1. Mật độ, khoảng cách

Khoảng cách trồng : 5m hoặc 5 x 4m (400-500 cây/ha).

Đất xấu trồng mau, đất tốt trồng thưa hơn.

2. Bổ hốc, đánh cây

• Bổ hốc theo kỹ thuật thông thường và nên bổ sớm cho đất ải.
• Thời gian trồng phù hợp nhất là từ tháng 12 – tháng 1
• Thời kỳ này có thể trồng rễ trần nghĩa là đánh cây lên, rũ hết đất; nếu có đất bùn ao tốt nhúng vào rễ bùn sau đó bó từng bó 10, 20 cây sau vài ngày trồng vẫn có thể sống 100%.
• Không thể trồng rễ trần các tháng khác khi cây đang sinh trưởng. Muốn trồng sống vào bất cứ thời gian nào trong năm nên ương cây trong bầu bọc polyetylen, 6-10 kg đất, ghép khi cây còn ở bầu, bóc vỏ bỏ polyetylen khi trồng.

3. Đốn cành tạo hình

a) Tạo hình:

Chỉ có thể tạo hình trên cơ sở chăm sóc tốt cây con ngay từ đầu, cắm cọc chống khi cần để có thân chính thẳng. Cũng như các cây ăn quả khác, hãm ngọn thân chính để tạo nên 3-5 cành khung hay nhiều hơn tùy theo sức cây và chân cành khung trên thân chính phải cách nhau đều, khoảng 20-30cm.

b) Tạo quả:

Cây mận rụng lá mùa Đông, lại có nhiều mắt, có khả năng bật thành cành lớn do đó mận là cây chịu đốn; vậy cành vượt, cành già bắt đầu khô, cành manh, đều có thể tỉa bớt, cắt bỏ từ chân cành. Tất cả các giống mận của ta đều thuộc loại mận Trung Quốc, nụ hoa ra nhiều nếu thụ phấn tốt không sợ thiếu quả mà thường hay xảy ra tình trạng quả ra quá nhiều.

4. Tỉa quả

Tỉa quả là một điều bắt buộc đối với mận vì:

• Quả sau khi tỉa đều, to và mã quả đẹp hơn nếu không tỉa.
• Tỉa quả là một biện pháp quan trọng để ngăn ngừa gãy cành (cành mận dòn dễ gãy).
• Tỉa quả giảm số công thu hoạch vì quả to, phân bố đều trên cành.
• Phương pháp tỉa: có thể tỉa bằng tay, đợi đến tháng 4 khi quả đã to bằng hạt đỗ tương (đậu nành) thì tỉa. Nguyên tắc tỉa: không để chùm và quả nọ cách quả kia 4-5cm trên cành quả.

5. Bón phân, tưới nước, làm cỏ

Mặc dù mận trồng được ở đất xấu, cần phải bón nếu muốn đạt sản lượng cao. Tốt nhất trong điều kiện Việt Nam là phân chuồng để ải; số lượng khi trồng bỏ dưới hốc: 30-40kg.

Những năm sau bón tháng 12 khi cây nghỉ đông. Sau khi cây ra quả, thời kỳ cần bón nhất là tháng 6, 7 sau khi thu hoạch. Trong các yếu tố dinh dưỡng, đạm và kali cần nhất rồi đến lân. Lượng phân khoáng thường bón 300-500g/cây amôn sunfat khi cây chưa ra quả; 1-1,5kg khi cây đã có quả rồi. Tính ra NPK nguyên chất 1 hecta đương thu hoạch bón khoảng 100 kg N, 100-150 P2O5, 150-200 kg K2O.

Mận thường trồng ở đất gò, dốc, xa nước nên tập quán là trồng không tưới. Nếu trồng gần nhà một vài cây, tháng 3, 4 khi quả non đương lớn, và nếu trời hạn, tưới cho mỗi gốc một vài thùng nước rất có lợi.

Mận sợ cỏ vì rễ ăn nông, vì vậy lúc nào gốc mận cũng nên giữ sạch cỏ. Tốt nhất nên phủ rác quanh gốc, dưới tán cây, vừa chống cỏ, vừa giữ ẩm. Dùng cuốc xới cỏ quanh gốc thường làm đứt rễ, vì vậy khi có cỏ nên làm thật sớm khi cỏ chưa lớn để khỏi phải cuốc sâu và tốt nhất nên nhổ cỏ bằng tay.