Vải[2]còn gọilệ chi(danh pháp hai phần:Litchi chinensis, là một loài thực vật có hoa thuộchọ Bồ hòn(Sapindaceae). Loài này đượcPierre Sonneratmiêu tả khoa học đầu tiên năm 1782.

Vải là loại cây ăn quả thân gỗ vùng nhiệt đới, có nguồn gốc từ Giao Chỉ (miền Bắc nước ta hiện nay), phân bố trải dài về phía nam tớiIndonesiavà về phía đông tớiPhilippines(tại đây người ta gọi nó làalupag).

Vải làcây thường xanhvới kích thước trung bình, có thể cao tới 15–20 m, có lá hình lông chim mọc so le, mỗi lá dài 15–25cm, với 2-8lá chétở bên dài 5–10cm và không có lá chét ở đỉnh. Các lá non mới mọc có màu đỏ đồng sáng, sau đó chuyển dần thành màu xanh lục khi đạt tới kích thước cực đại. Hoa nhỏ màu trắng ánh xanh lục hoặc trắng ánh vàng, mọc thành cácchùy hoadài tới 30cm.

Quả là loạiquả hạch, hình cầu hoặc hơi thuôn, dài 3–4cm và đường kính 3cm. Lớp vỏ ngoài màu đỏ, cấu trúc sần sùi, không ăn được nhưng dễ dàng bóc được. Bên trong là lớp cùi thịt màu trắng mờ, ngọt và giàuvitamin C, có kết cấu tương tự như củaquả nho. Ở giữa quả là một hạt màu nâu, dài 2cm và đường kính cỡ 1-1,5cm. Hạt - tương tự như hạt của quảdẻ ngựa- có độc tính nhẹ và không nên ăn. Quả chín vào giai đoạn từ tháng 6 (ở các vùng gần xích đạo) đến tháng 10 (ở các vùng xa xích đạo), khoảng 100 ngày sau khi cây ra hoa.

Giống vải được ưa chuộng nhất ởViệt Namlàvải thiềutrồng tại khu vực huyệnThanh Hà, tỉnhHải Dương.[cần dẫn nguồn]Tuy nhiên, vải được trồng nhiều nhất ở huyệnLục Ngạn, tỉnhBắc Giang.Quả vải tại vùng Thanh Hà (Hải Dương) thông thường có hương vị thơm và ngọt hơn vải được trồng ở các khu vực khác (mặc dù cũng lấy giống từ đây).Một giống vải khác chín sớm hơn, có tên gọi dân gian là "vải tu hú", có hạt to hơn và vị chua hơn so với vải thiều. Nguyên do có tên gọi như vậy có lẽ là vì gắn liền với sự trở lại của một loài chim di cư là chimtu hú.

Vải ra hoa vào tháng 3dương lịchvà chín vào tháng 6. Thời điểm vải chín rộ thường bắt đầu từ giữa tháng 6 tới giữa tháng 7.Khoảng thời gian thu hoạch vải thiều thường ngắn, khoảng 2 tuần. Vì vậy nên với sản lượng lớn, người ta thường chế biến bằng cách sấy khô, sản phẩm sau đó gọi là vải khô.

Giới Thiệu Vải Thiều Lục Ngạn

Lục Ngạn là một huyện thuộc tỉnh Bắc Giang nổi tiếng cả nước với đặc sản vải thiều mà không vùng đất nào có được. Vải thiều Lục Ngạn khi chín có màu đỏ tươi, hạt nhỏ, cùi dày, ngọt sắc và giàu chất dinh dưỡng. Quả vải nơi đây to hơn và có hương vị đặc trưng khác hẳn vải thiều ở những vùng đất khác. Quả vải Lục Ngạn không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới như: Trung Quốc, Thái Lan, Mỹ, Australia và nhiều quốc gia khác.

Dinh Dưỡng Của Quả Vải Thiều

Cùi bên trong quả vải thiều là một nguồn chứa vitamin C tuyệt vời (vitamin C trong quả vải chống oxy hóa hơn chanh và cam), một ly nước vải chứa tới 136 mg (226% lượng khẩu phần ăn hàng ngày). Cung cấp polyphenol tuyệt vời cũng như các chất dinh dưỡng khác (sắt, kali, đồng, mangan) là những thành phần quan trọng trong quá trình sản xuất và lưu thông máu.

Trong quả vải thiều có chứa chất flavonoid và chất chống oxy hoá giúp bảo vệ khỏi các loại ung thư khác nhau cũng như các bệnh thoái hóa. Vải thiều cung cấp một nguồn chất xơ tuyệt vời và Vitamin B là chất tăng cường sự trao đổi chất.