hạt kê trắng 1kg
Kê là tên gọi chung để chỉ một vài loại ngũ cốc có thân cỏ giống lúa, hạt nhỏ, thoạt nhìn tương tự cỏ lồng vực nhưng hạt to và mẩy hơn. Hạt kê làm lương thực như gạo cho người ăn hoặc chim chóc.
Kê là nông sản quan trọng của những vùng cận khô của châu Á và châu Phi (đặc biệt là tại Ấn Độ, Mali, Nigeria, và Niger), với 97% sản lượng kê đến từ các nước đang phát triển.[1] Loại nông sản này được ưa thích nhờ có năng suất cao và vụ mùa ngắn dưới điều kiện khô, nhiệt độ cao.
Kê là giống địa phương của nhiều vùng trên thế giới.[2] Loại kê được trồng nhiều nhất là kê trân châu, là một loại nông sản quan trọng tại Ấn Độ và một số vùng của châu Phi.[3] Kê ngón tay, kê proso, và kê vàng cũng là những loại nông sản quan trọng.
Kê là thực phẩm chính ở một số vùng khô và cận khô trên thế giới, và có mặt trong ẩm thực truyền thống của nhiều quốc gia khác. Tại tây Ấn Độ, bo bo (được gọi là jowar, jola, jonnalu, jwaarie, hoặc jondhahlaa trong tiếng Gujarati, tiếng Kannada, tiếng Telugu, tiếng Hindi và tiếng Marathi lần lượt; mutthaari, kora, hoặc panjappullu trong tiếng Malayalam; hoặc cholam trong tiếng Tamil) được sử dụng phổ biết cùng với bột kê (gọi là jowari tại tây Ấn Độ) trong hàng trăm năm nay để làm món ăn địa phương thiết yếu, món bánh dẹt được lăn bằng tay (rotla trong tiếng Gujarati, bhakri trong tiếng Marathi, hoặc roti trong các ngôn ngữ khác). Nó là lọai ngũ cốc được sử dụng phổ biến ở nhiều vùng và bởi người nghèo để dùng làm thực phẩm dưới dạng roti. Các loại kê khác như ragi (kê ngón tay) trong tiếng Karnataka, naachanie trong tiếng Maharashtra, hoặc kezhvaragu trong tiếng Tamil, "ragulu" trong tiếng Telugu, với ragi rotti và Ragi mudde là một món ăn phổ biến tại Karnataka. Ragi, món ăn phổ biến này có màu tối giống lúa mạch đen, nhưng gồ ghề hơn.
![](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/kcy4ayhJ0zItvL3VqhpW_simg_1a35e7_190x226_max.jpg)
Bánh đa kê, một món ăn vặt tại
Hà NộiCháo kê là món ăn truyền thống trong ẩm thực Nga, Đức, và Trung Quốc. Tại Nga, nó được ăn ngọt (với sữa và đường được cho vào khi gần nấu xong) hoặc mặn khi hầm với thịt hoặc rau. Tại Trung Quốc, nó không được ăn với đường hay sữa, người ta thường ăn với đỗ, khoai lang, các loại bí. Tại Đức, nó cũng được ăn ngọt, luộc trong nước, thêm táo khi sôi và cho đường khi để nguội.
Tại Việt Nam, kê là thành phần chính trong bánh đa kê, món ăn vặt của người Hà Nội.[17]
Lượng tiêu thụ theo đầu người của kê dùng làm lượng thực cao nhất là ở Tây Phi. Tại vùng Sahel, kê được ước tính là chiếm 35% tổng lượng ngũ cốc tiêu thụ tại Burkina Faso, Tchad và Gambia. Tại Mali và Senegal, kê chiếm khoảng 40% lượng thực phẩm tiêu thụ trên đầu người, còn ở Niger và Namibia nó là hơn 65% (xem mahangu). Các quốc gia châu Phi khác nơi kê là nguồn lượng thực quan trọng bao gồm Ethiopia, Nigeria và Uganda. Cũng là thức ăn quan trọng đối với những người sống tại vùng khô của nhiều nước khác trên thế giới, đặc biệt là tại tây và trung Phi, và các quốc gia bờ biển bắc của Tây Phi. Trong các quốc gia đang phát triển ngoài châu Phi, kê được dùng làm thực phẩm quan trọng tại một số quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Myanmar và Triều Tiên.[2]
Lượng tiêu thụ kê giảm đi giữa thập niên 1970 và 2000, cả ở vùng thành thị và nông thôn, vì các quốc gia đang phát triển như Ấn Độ phát triển nhanh và có lượng tiêng thụ các loại ngũ cốc khác tăng đáng kể.
Người bị rối loạn liên quan đến gluten, như bệnh coeliac, [[mẫn cảm với gluten không celiac]] và dị ứng lúa mì,[18][19][20] họ cần có chế độ ăn không gluten, có thể thay ngũ cốc chứa gluten trong khẩu phần ăn của họ bằng kê.[21] Tuy nhiên, mặc dù kê không chứa gluten, hạt và bột của nó có thể bị lẫn những ngũ cốc chứa gluten.[22][23]
![3D6ZJcF3kjbnYQ6wJbqP_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/3D6ZJcF3kjbnYQ6wJbqP_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg)
![3D6ZJcF3kjbnYQ6wJbqP_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/3D6ZJcF3kjbnYQ6wJbqP_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg)
![yjSysGpmVY4lTeuDJmP7_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/yjSysGpmVY4lTeuDJmP7_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg)
![HkjAmhoatmAq7deM53Pq_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/HkjAmhoatmAq7deM53Pq_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg)
![AoUzC0Airm0FkH0WHJ0C_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/AoUzC0Airm0FkH0WHJ0C_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg)
![oD4AGM2wZWuDNhGTswN8_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/oD4AGM2wZWuDNhGTswN8_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg)
![YiKzl3Cr7LnXIQtPJ2WG_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg](http://media3.scdn.vn/img4/2020/02_26/YiKzl3Cr7LnXIQtPJ2WG_simg_d0daf0_800x1200_max.jpg)