I- Kỹ thuật chọn giống:

Dừa xiêm xanh là loại dừa dùng để uống nước, nó là cây đặcsản của xứ dừa Bến Tre; thời gian từ khi trồng đến khi cây cho trái “chiến” từ2,5 đến 3 năm (tùy vào điều kiện chăm sóc), thu nhập bình quân cho 01 ha dừakhi cây cho trái ổn định (06 năm tuổi trở lên) khoảng 130 triệu đồng/ha (giábán 2.500đ/trái). Tuy nhiên, để có được vườn dừa xiêm đạt yêu cầu về chất lượng,đáp ứng được cho thị trường hiện nay, khi quyết định trồng dừa người nông dân cầnphải chọn giống thật chính xác (đúng giống, cây có gen di truyền tốt, không sâubệnh nguy hiểm, không có mùa treo kéo dài, kích cỡ trái phải đáp ứng được nhu cầuthị trường…).* Chọn cây mẹ:- Cây phải được trồng trong quần thể dừa xiêm xanh, không trồng chung với cácgiống dừa khác, như vậy sẽ bảo đảm được chất lượng của trái ở đời sau.- Cây mọc thẳng, sẹo lá dày, gốc không phình to, không có đoạn khuyết hoặc vếttích sâu hại trên thân.- Số trái trên quày từ 10 trái trở lên, không có trái điếc, đít trái nhọnhoặc bầu tùy giống (nhọn có núm nông dân gọi là dừa xiêm núm, bầu gọi là dừaxiêm bầu), đây là hai giống dừa được thị trường chấp nhận cao hiện nay.* Chọn trái:- Trái được thu hoạch để làm giống ít phải được 11 tháng tuổi trở lên, khithu hoạch không để trái rớt trực tiếp xuống đất vì dễ làm ảnh hưởng đến tỷ lệ nẩymầm.- Chọn các trái nặng (khi bỏ xuống nước nổi lên 1/3 trái là được), loại bỏnhững trái nhỏ, trái nổi 2/3, trái có sẹo sâu, chuột, bọt xít…- Sau khi ươm, chọn những trái nảy mầm sớm, không cong queo, khi tách lácó hình dạng giống như đuôi cá, màu xanh đậm, không sâu bệnh là bệnh do nấm(thối đọt); loại bỏ những cây lá có màu lá không đúng giống (đỏ, vàng), khitách lá có dạng thẳng đứng, mầm mọc cong queo, có hiện tượng sâu bệnh, làbệnh do nấm và trái nảy mầm quá muộn (03 tháng trở lên). Khi cây cao khoảng từ0,4 đến 0,6 d mét thì xuất vườn.

II- Kỹ thuật trồng và chăm sóc:

A- Kỹ thuật trồng:

1- Chọn đất:Dừa là cây rất dễ trồng, không kén đất, cây có thể sống và cho năng suất tốttrên đất có độ cao cách mặt biển dưới 600 mét; nhưng thích hợp là trên đấtphù sa, đất cát pha, đất có hiều hữu cơ và đặc biết đất có hàm lượng kali dồidào, tầng canh tác dày ít là 0,5 mét.2- Chuẩn bị đất trồng:* Đối với đất ruộng:Trước khi lên liếp trồng dừa, nên gom lớp đất mặt ruộngdùng để đấp mô trồng với kích thước mô: chiều rộng có đường kính nhỏ 1mét, chiều cao tùy vào địa hình của đỉnh triều cường hàng năm nhưng sao cho đỉnhmô cách đỉnh triều cường ít 0,5 mét. Sau đó tiến hành lên liếp hoặc để trồngdừa xen lúa khoảng 2 năm sau lên liếp cũng tốt, mục đích là lấy ngắn nuôi dài.* Đối với đất vườn cũ: Trước khi trồng nên gom lớp đất mặt để vun mô nếu đất thấp thì tavun cao như đất ruộng, nếu liếp cao thì không cần vun cao mà làm sao cho khôngbị úng trong mùa mưa là đạt, riêng kích cỡ mô nên giống như đất ruộng.* Đối với đất miền Đông Nam bộ:Trước khi trồng cần phải đào hố với kích thước 0,6 m x 0,6 m x 0,4 m mục đíchlà tiết kiệm nước cho cây hấp thu.3- Khoảng cách trồng:Theo kinh nghiệm thực tế của nông dân trồng dừa ở Bến Tre, đối với dừa xiêm trồng5m x 5m và trồng theo kiểu nanh sấu hoặc hình vuông. Nhưng theo các nhà chuyênmôn, để trồng dừa xiêm cho năng suất cao nên trồng với khoảng cách 5m x 6m vàtrồng theo kiểu hình nanh sấu, trồng theo kiểu này thì tạo điều kiện tốt chocây hấp thu đầy đủ ánh sáng mặt trời để quang hợp tạo ra hàm lượng chất hữu cơ.4- Bón lót:Sau khi đã chuẩn bị mô và hố trồng xong, trước khi xuống giống khoảng 15-20ngày tiến hành bón lót mỗi mô: phân hữu cơ khoảng 20-30 kg+100g superlân+200gram kali, trộn đều và lấp kín lại bằng mặt mô.5- Đặt cây con:Sau khi đã chuẩn bị xong cây giống và đất trồng, tiến hành đặt cây con, trên môhoặc hố trồng; đầu tiên đào một hố tương đương với kích cỡ của trái dừa giống;cây giống nếu ươm trong bầu nylon thì dùng dao bén cắt đáy bầu, sau đó đặt bầuvào hố đã đào, kéo túi bầu lên khỏi thân cây, cuối cùng lấp đất lại cho bíttrái là đạt, nếu cây giống cao quá 0.8 mét thì ta nên cắm cây cột giữ chặttránh gió làm lung lay gốc ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng phát triển củacây. Chú ý không nên đặt trái quá sâu vì như thế cây sẽ chậm phát triển, cũngkhông nên đặt trái quá cạn, tức là lấp đất không bít trái thì sau này gốc cây sẽphình to. Đối với giống ươm ngoài đất, khi bứng cây lên nên xử lý trái trướckhi trồng bằng cách là cắt tất cả rễ cho sát trái, mục đích là kích thích chocây phát triển bộ rễ mới nhanh hơn, nếu để nguyên không cắt rễ thì phải chờ thờigian cho bộ rễ cũ thối đi, cây mới phát triển bộ rễ mới; thời gian này kéo dàiít 20-30 ngày và nguy hiểm hơn nữa đây là môi trường thuận lợi cho các loạinấm bệnh tấn công rễ non vừa phát triển. Các phần còn lại thì thao tác giốngnhư dừa ươm trong bầu.

B- Kỹ thuật chăm sóc:

1- Thời kỳ kiến thiết cơ bản:(cây từ 1-3 năm tuổi).Cây con sau khi trồng rất cần nước, nếu giai đoạn này thiếu nước cây sẽ chết.Vì vậy, để giữ đủ ẩm cho cây ta nên dùng rơm, rạ, cỏ khô tủ gốc cây trong mùa nắng;khoảng 2-3 ngày tưới cây 1 lần tùy vào ẩm độ ở gốc. Năm đầu tiên nên bón chocây mỗi gốc 0.5kg phân NPK: 15-15-15 và chia làm 02 lần bón vào đầu và cuối mùamưa. Cách bón là xới nhẹ quanh gốc và bón rải đều sau đó cào đất lấp phân lạivà tưới nước cho tan phân để cây dễ hấp thu. Giai đoạn này cần quan tâm đến bọcánh cứng (bọ dừa) tấn công đọt non làm cây chậm phát triển, nếu nặng có thể chếtcây.Bắt đầu từ năm thứ 2, hằng năm nên đắp thêm đất thêm vào mô để tạo điều kiệncho rễ phát triển (trên đất ruộng), hoặc bồi bùn mỗi năm 1 lần vào đầu mùa nắng(đất liếp vườn cũ). Phân bón cũng có thể sử dụng NPK: 15-15-15 nhưng liều lượngmỗi gốc 0,75kg và chia làm 2 lần bón vào đầu và cuối mùa mưa. Năm thứ ba cũngchăm sóc như năm thứ hai nhưng lượng phân bón tăng lên 1kg/gốc. Giai đoạn này nếucây dừa được chăm sóc tốt, đúng quy trình kỹ thuật thì sau 26-28 tháng cây sẽcho hoa đầu tiên.Chú ý: ở giai đoạn này cần lưu ý kiến vương thường hay tấn công cây làm cho đọtnon bị cong queo, nếu chúng tấn công trúng đỉnh sinh trưởng thì cây sẽ chết, nhữngvết đục của kiến vương là nơi tốt để đuông dừa tấn công. Vì vậy, ở giai đoạnnày nên chọn những cây ngắn ngày như dưa leo, cà chua, đậu búng, so đũa… trồngxen vào vườn dừa để lấy ngắn nuôi dài và đặc biệt các cây trồng xen này sẽ làmôi trường ngăn chặn sự tấn công của kiến vương và đuông dừa.2- Thời kỳ kinh doanh:Giai đoạn này cây đã cho trái ổn định và bắt đầu đi vào thời kỳ kinh doanh vìthế quá trình chăm sóc cây cần phải tuân thủ đúng quy trình hướng dẫn để câycho năng suất cao và ổn định.* Chăm sóc: hàng năm nên bồi bùn cho cây 1 lần vào đầu mùa nắng, hoặc nếu có điềukiện nên bón cho cây từ 30-50 kg phân hữu cơ hoai mục/gốc, tỉa dần cây trồngxen và giữ cỏ dại hợp lý sao cho cây có đầy đủ ánh sáng để quang hợp, tránh việcđể cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng với dừa hay dây leo chằng chịt trên cây làm câygiảm quang hợp.* Bón phân: theo các tài liệu nghiên cứu của Viện dầu Thực vật Việt Nam và Tungtâm Khuyến nông-Khuyến ngư tỉnh Bến Tre thì đối với cây dừa vào thời kỳ kinhdoanh cần bón phân với công thức theo tỷ lệ urê-Super lân-Cloruakali:0,8kg-1.5kg-1,5kg/cây/năm và được chia làm 2 lần bón trong năm, đầu và cuối mùamưa.Cách bón: mỗi lần bón đào rảnh 1/2 vòng tròn gốc và cách gốc 1,5-2 mét, sâu0,15-0,2, rộng 0,2 mét sau đó bón phân vào rảnh đã đào rồi lấp đất lại, cuốicùng tưới nước cho phân tan.Theo kinh nghiệm của tôi thì đối với cây dừa cũng sử dụng công thức phân trên đểbón cho, nhưng số lần bón khác hơn phương pháp trên là không phải chia ra 2 lầnbón trong năm mà nên chia ra làm 6 lần bón trong năm và bón rải đều xung quanhgốc, nhưng trước khi bón nên dùng cào sắt xới nhẹ quanh gốc, cách gốc khoảng1,5-2 mét, sau đó bón phân lên và tưới nước. Nếu làm được như thế thì việc tăngcông lao động trên một đơn vị diện tích là điều tất nhiên, nhưng ta có thể tiếtkiệm được phân bón bị mất đi do trực di, bốc hơi, rửa trôi trong thời gian phânphải nằm chờ rễ hấp thu; đặc biệt hơn nữa, việc chia làm nhiều lần bón như trênsẽ làm cho cây không bị thiếu hụt dinh dưỡng, như vậy cây sẽ sinh trưởng, pháttriển và có khả năng cho năng suất quanh năm, có thể hạn chế phần nào dừa treodo thiếu dinh dưỡng. (chú ý trong mùa nắng nên tưới nước đầy đủ cho cây, khoảng2-3 ngày tưới một lần là tốt và liều lượng phân bón có thể tăng, giảm tùytheo năng suất của cây hàng năm).Trong giai đoạn cây dừa khoảng 4-6 tuổi, hàng năm nên tổng vệ sinh cây từ 1-2 lầnnhư: dọn dẹp tất cả các nhen, bông mo khô, tàu dừa khô dính lù xù trên cây, rọccác nhen còn dính quá chặt trên đọt để giúp lá bung nhanh, cây phát triển tốthơn; ngoài ra, dọn dẹp sạch nhen, bông mo, tàu dừa khô cũng là một phương phápphòng ngừa kiến vương tấn công dừa rất hiệu quả, song song đó ngừa luôn cảđuông dừa.

III- Phòng trừ sâu bệnh:

1- Bọ dừa:* Gây hại: - Thành trùng và ấu trùng đều gây hại trên lá dừa non chưa bungra bằng cách cạp biểu bì trên mặt lá theo từng hàng song song với gân chính, nhữngvết cắn phá thường hẹp có màu nâu, sau đó khô, héo, cong queo, giảm khả năngquang hợp. Nếu trên cây có từ 8 lá trở lên bị hại thì sẽ làm giảm năng suất, nặnghơn có thể làm cây chết.- Phòng : + Cắt và đốt bỏ các đọt non bị hại nặng để tránh lây lan cây khác. + Sử dụng ong ký sinh Tetretichus Brontispae, nấm ký sinhMetrhizium anisopliae. + Sử dụng hóa học như: Fastac, Sumicidine, Actara, … liềulượng theo hướng dẫn trên bao bì, phun đều lên bó đọt non của cây. Tuy nhiên,hiện nay ở Bến Tre sử dụng phương pháp sinh học là hiệu quả và kinh tế (thảong ký sinh).2- Kiến vương:+ Gây hại: Chỉ có thành trùng phá hại dừa, chúng đục phá phần mô mềm ở cuối bẹlá, cắn phá đọt non, hoa dừa lúc chưa trổ làm cho lá bị rách, hoa bị hư, đỉnhsinh trưởng phát triển cong queo, nếu chúng ăn hết đỉnh sinh trưởng cây sẽ chết.Các vết đục của kiến vương là cửa ngõ cho các loại sâu bệnh khác tấn công như bệnhthối đọt dừa hay để đuông dừa đẻ trúng gây hại. Theo kết quả nghiên cứu củaTrung tâm Thực nghiệm dừa Đồng Gò, trong tháng thời điểm gây hại nặng củakiến vương là vào những đêm trăng sáng và trên những vườn dừa không có trồngxen.+ Phòng : - Khi cây dừa khoảng 2 năm tuổi trở lên là thời điểm thích hợp cho kiến vương tấn công. Như vậy, vào giai đoạn này cần phải thăm vườn thườngxuyên để phát hiện vết đục của kiến vương, sau đó dùng móc sắt bắt, cuối cùngdùng đất sét trám bít lổ đục để phòng ngừa các loại khác như nấm bệnh hay đuôngxâm nhập.- Không để rơm, rạ mục xung quanh vườn vì đây là môi trường tốt để kiếnvương đẻ trứng và phát triển. - Theo khuyến cáo của các nhà khoa học, để hạn chế việc gây hại củakiến vương ở các vườn dừa trẻ nên trồng xen các cây ngắn ngày, cây họ đậu, câyca cao, …nhằm hạn chế tầm bay của kiếng vương, giảm khả năng gây hại của chúngrất lớn. - Sử dụng phương pháp hóa học để phòng kiến vương tỏ ra hiệuquả không cao vì đây là loài côn trùng có thể di chuyển rất xa nên rải không hiệu quả; vì vậy nên áp dụng kỹ thuật canh tác là hiệu quả .3- Đuông dừa: + Gây hại:Ngược với kiến vương, đuông dừa chỉ gây hại ởgiai đoạn ấu trùng. Thành trùng đẻ trứng vào các lổ đục của kiến vương, các vếtthương trên cây và đặc biệt hiện nay chúng còn đẻ trứng dưới gốc dừa tấn côngphần gốc. Quá trình gây hại của đuông dừa rất nguy hiểm vì rất khó phát hiện,khi phát hiện được thì khó có khả năng để cứu cây khỏi khỏi chết.Thành trùng và ấu trùng của đuông dừa.+Phòng :đối với đuông, phòng cũng như kiến vương là phảithăm vườn thường xuyên để phát hiện sớm khi ấu trung còn ở tuổi 1, tuổi 2 dùngdao hoạc đục sắt khoét lổ đục để bắt ấu trùng, sau đó dùng hạt nhưBasudin 3G + nước vôi tươi lên lổ đã khoét nhằm phòng ngừa các loại nấm bệnh,côn trùng khác tấn công. Sử dụng biện pháp hóa học hiệu quả không cao, chỉ nênáp dụng kỹ thuất canh tác để phòng là hiệu quả như: hạn chế tối đa việcgây vết thương trên thân dừa hoặc sự gây hại của kiến vương, tăng cường xencanh hợp lý cũng là điều kiện tốt để làm giảm khả năng gây hại của đuông.4- Bọ xít trái Amblypelta sp: + Gây hại:đây là đối gây ra hiện tương rụng trái non và dừamủ, cả thành trùng và ấu trung đều chích hút ở nụ hoa, trái non và tiết ra độctố vào vết chích, nếu chích vào giai đoạn trái vừa thụ phấn (còn nhỏ) sẽ làmcho trái non rụng đi, nếu chích vào giai đoạn trái lớn hơn (khoảng 1 tháng tuổitrở lên) thì trái có khả năng không rụng mà vùng mô xung quanh vết chích sẽ bịhoại thư sau này thành trái dừa bị sẹo nhăn nheo hay chảy mủ ra ngoài mà nôngdân gọi là dừa mủ. Dừa mủ do bọ xít gây hại.+ Phòng : vệ sinh vườn cho thông thoáng, trồng đúng khoảng cách, không trồngquá dày hiệu quả cao là nên nuôi kiến vàng trong vườn dừa vì đây là thiênđịch có thể tấn công bọ xít.5- Chuột dừa: + Gây hại:chuột là loài gặm nhắm có đặc tính rất đặcbiệt hơn các loài động vật khác, răng cửa của chúng cứ phát triển dài mãi mãimà không bao giờ dùng lại, vì thế chúng cắn phá dừa nhằm mục đích để răng mònkhông mọc ra dài được, thứ hai là để ăn cơm dừa và uống nước. Trái dừa bị chuộtkhoét sẽ rụng đi khi đã bị chúng cắn thủng gáo, ở Đồng bằng sông Cửu long, vàothời điểm triều cường ngoài đồng nước ngập sâu, chuột bắt đầu vào các vườn dừacắn phá làm thiệt hại đến năng suất khá lớn. + Phòng :thông thường ở Bến tre người dân trồng dừa vào mùa nước lũ làdọn vệ sinh vườn và cây dừa, thăm vườn thường xuyên khi phát hiện trên cây có ổchuột tiến hành săn bắt hay làm bẩy để diệt chuột nhưng cần phải thay đổi mồithương xuyên mới có hiệu quả. Có một phương pháp rất cổ nhưng lại rất hiệu quảđối với các vườn dừa trồng đúng khoảng cách, bảo đảm cây không giao tán nhau bằngcách là bọc thiếc quanh thân cây làm cho chuột không leo lên cây được vì nơi bọcthiết quá trơn, chuột không thể bám được để leo lên. Như vậy sẽ bảo vệ được cáctrái dừa ở trên cây.6- Bệnh đốm lá: + Triệu chứng:trên lá mầm bệnh xuấthiện từ chóp lá trở vào, đầu tiên là những đốm nhỏ màu nâu vàng hình bầu dục,sau đó đốm bệnh lớn dần có màu nâu, tâm vết bệnh màu xám tro, nhiều vết liên kếtlại làm cho lá bị cháy. Bệnh thường xuất hiện nhiều ở giai đoạn vườn ươm và nhữngvườn trồng dày. Triệu chứng bệnh đốm lá dừa. + Tác nhân:do nấm Pestalozziappalmarum gây ra. + Phòng : - Bố trí khoảng cách trồng hợp lý. - Bón phân đầy đủ và cân đối là kali. - Nếu bệnh nặng nên phun hóa học như:Ridomyl, Novral,… liều lượng theo khuyến cáo trên bao bì.7- Bệnh thối đọt: + Triệu chứng: đầu tiên các lá non trênđọt có dấu hiệu mất màu xanh bình thường, sau đó vàng, cuối cùng khô và trên đọtta nghe có mùi hôi, thối; các lá già phía dưới cũng dần dần vàng, khô và rụngđi; cây chết. +Tác nhân: do nấm PhytopthoraPalmivora Bult gây ra + Phòng :thăm vườn thườngxuyên để sớm phát hiện cây bị nhiễm bệnh, vì từ khi nấm xâm nhập vào đọt cây đếnlúc chết đọt thời gian từ 3-5 tháng. như vậy khi phát hiện cây bị nhiễm bệnh nhẹ,tiến hành phun ngay lên đọt bằng Ridomyl liều lượng khoảng 30g/bình 8 lítvà phun liên tục 3 lần, mỗi lần cách nhau 3 ngày. Nếu trong vườn có cây bị bệnhchết ta nên gom tất cả các phần bệnh đem đốt sạch để tránh nấm bệnh lây qua cáccây dừa khác.

Như vậy bà con đã nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sócgiống dừa xiêm. Chúc bà con thành công!