Chúng Tôi Ăn Rừng

Ở Sar Luk, “Chúng tôi đã ăn rừng Đá‑Thần Gôo” là cách nói để chỉ năm 1949, hay chính xác hơn, năm trồng trọt kéo dài từ cuối tháng 11 năm 1948 đến đầu tháng 12 năm 1949. Trong cuốn sách này, chúng tôi dự định mô tả những sự việc diễn ra tại Sar Luk trong chu kỳ nông nghiệp ấy. Mặc dù chương đầu tiên đề cập đến những sự kiện diễn ra vào một tháng cuối năm Dương lịch trước, nhưng điều đó không trái với cảm quan của người Mnông về thời gian, vì cảm quan ấy được quy định bởi diễn biến liên tục của công việc và ngày tháng của họ. Khác với chúng ta, những “Người của rừng” không bị sự hiện diện mạnh mẽ của các con số ám ảnh.

Cuốn sách về một cộng đồng Mnông Gar này chủ yếu là một sưu tập những tư liệu thô thu nhặt được và rút ra từ các sổ tay ghi chép của chúng tôi trong thời gian sống tại Sar Luk. Trước khi dựng lên một mô hình về cấu trúc xã hội Mnông, chúng tôi thấy cần trình bày những khía cạnh khác nhau trong đời sống của nhóm người này bằng những thí dụ cụ thể rút ra từ thực tế hằng ngày. Chẳng hạn, ở đây chúng tôi không đưa ra một lễ Tâm Bôh Mnông Gar lý thuyết, mà trình bày một Lễ Trao đổi hiến sinh trâu cụ thể có ngày tháng và được đặt lại trong bối cảnh cuộc sống thường ngày – cuộc trao đổi giữa Baap Can và Ndêh: tức có phong phú thêm những chi tiết nằm ngoài chủ đề chính. Tương tự, chúng tôi không phác thảo một lược đồ hôn nhân điển hình của người Mnông Gar, mà kể lại đám cưới của Srae và Jaang đã diễn ra như thế nào, với mọi tình tiết cụ thể.

Chỉ một lần quan sát thì không thể đủ để đảm bảo giá trị tiêu biểu cho việc miêu tả một thiết chế. Nhưng nền văn hóa Mnông Gar khép kín về địa lý và khá thuần nhất, đã cho phép giới hạn khối lượng những cứ liệu cần thu lượm về mỗi thiết chế của nó. Tuy vậy, trong thời gian lưu trú dài ngày tại Sar Luk, chúng tôi đã thu thập được số lượng những quan sát về từng thiết chế đó đủ để đảm bảo giá trị thống kê cho những công trình nghiên cứu dân tộc học mô tả tổng hợp đang được soạn thảo. Chúng tôi có thể chỉ ra ngay rằng những biến dị mà chúng tôi trình bày ở đây không hề xa rời các chuẩn mực toát ra từ những quan sát chung tập hợp được về các hạng loại mà mỗi biến dị đó là thành phần.

“Một thời kỳ phục hồi kéo dài và những bất trắc khác của cuộc sống đã làm chậm trễ việc biên soạn cuốn sách. Tôi chỉ có thể hoàn thành bản thảo vào mùa xuân năm 1955 và xin ý kiến của Paul Lévy, người bảo trợ của tôi trong thời gian tôi sống ở Sar Luk (lúc đó ông lãnh đạo Viện Viễn Đông Bác cổ) và, vào thời đó đã trở thành hiệu trưởng Trường Cao học Thực hành (EPHE) nơi tôi theo học các xê‑mi‑ne của ông. Ông không chỉ đọc văn bản của tôi, mà còn đem giới thiệu nó với các đồng nghiệp của ông ở trường Cao học. Nhờ thuyết trình và sự giới thiệu của Claude Lévi‑Strauss, hội đồng các giáo sư đã đồng ý cấp cho tôi bằng tốt nghiệp của EPHE (hồi đó tương đương với một luận án). Quả là EPHE bấy giờ có cởi mở hơn Trường Sorbonne kinh điển. Một vận may khác: Pierre Verger, mà tôi đã gọi là “Gauguin của nhiếp ảnh”, đã giới thiệu tôi với người bạn cũ của ông là Paul Harmant đang lãnh đạo Nhà xuất bản Mercure de France, nơi in các tác phẩm của Rimbaud, mà với uy tín đó của nó tôi chẳng bao giờ dám bước chân vào cửa. Sau khi đọc phần đã viết, Paul Harmant đề nghị tôi tiếp tục hết chương này đến chương khác. Chúng tôi ăn rừng Đá-Thần Gôo đã ra đời như vậy đấy, không phải trong một tủ sách khoa học xã hội, mà ở một nhà xuất bản văn học lừng danh.”

Thông tin tác giả

Georges Condominas (1921 – 2011), sau khi học trung học tại Pháp, cử nhân Luật và Mỹ thuật tại Hà Nội, Văn học và Dân tộc học tại Paris, ông quay trở lại Việt Nam thực hiện chuyến tiền dã đầu tiên tại vùng người Mnông Gar. Ông là Tiến sĩ Văn học và Khoa học nhân văn, Giám đốc Trung tâm tư liệu và nghiên cứu về Đông Nam Á và khu vực Nam đảo. Giáo sư thỉnh giảng ở một số trường Đại học ở Mỹ , Nhật Bản,… Đề tài nghiên cứu chính: dân tộc học và từ vựng học những nhóm Nam Á và Tây Đông Dương, đặc biệt là người Mnông Gar ở Trung bộ, Xã hội học về Tôn giáo dân gian Lào, Dân tộc học về Madagascar.

Giá sản phẩm trên Tiki đã bao gồm thuế theo luật hiện hành. Bên cạnh đó, tuỳ vào loại sản phẩm, hình thức và địa chỉ giao hàng mà có thể phát sinh thêm chi phí khác như phí vận chuyển, phụ phí hàng cồng kềnh, thuế nhập khẩu (đối với đơn hàng giao từ nước ngoài có giá trị trên 1 triệu đồng).....