Ngoại cảm thời bệnh lấy Thương hàn luận và Học thuyết Ôn bệnh làm cơ sở lý luận, chủ yếu lây bệnh chứng, bệnh lý lục kinh vệ khí doanh huyết để tiến hành biện chứng thi trị.Nội khoa tạp bệnh lấy Kim quỹ yếu lược và các tác phẩm đời sau có liên quan làm cơ sở lý luận, chủ yếu lấy bệnh chứng, bệnh lý của tạng phủ để xác định biện chứng thi trị.Như vậy nội dung của ngoại cảm thời bệnh và nội khoa tạp bệnh với hàng loạt các vấn đề nguyên nhân gây bệnh, quá trình phát bệnh, bệnh lý biến hóa, đặc điểm lâm sàng, phân tích biện chứng, và phương dược phép trị trở thành cơ sở chỉ đạo chủ yếu trong lâm sàng. 

 

1. BÀO CHẾ LÀ GÌ? 

 

- Bào có nghĩa là dùng sức nóng để thay đổi lý tính và dược tính của thuốc, tiện cho việc chế biến và đều ị  

 

- Chế có nghĩa là dùng công phu thay đổi hình dạng tính chất của dược liệu. 

 

- Nói chung, bào chế là công việc biến đổi tính thiên nhiên (thiên tính) của dược liệu thành những vị thành thục để phòng và trị bệnh. Trong tiếng Việt thường dùng danh từ thuốc chín đổi nghĩa với danh từ thuốc sống, chữ chín có đủ nghĩa của hai chữ bào chế. 

 

- Tài liệu xưa để lại lâu đời nhất là quyển Bào chế luận của Lôi Hiệu (Trung Quốc) vào khoảng năm 420-479 và sau đổi là Lôi Công bào chế. Quyển này vẫn có giá trị cho đến ngày nay. 

 

2. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC BÀO CHẾ 

 

Nhằm những mục đích sau đây: 

 

- Bỏ các tạp chất lẫn lộn trong dược liệu: mốc, sâu mọt. 

 

- Để dễ thái miếng, dễ bảo quản, dễ tán ra bột hoặc dễ nấu cao để chế thành thuốc. 

 

- Bỏ bớt vài bộ phận không cần thiết của dược liệu và làm cho vị đó tình khiết thêm lên (mạch môn bỏ lõi, ngưu tất bỏ đầu). 

 

- Giảm bớt độc tính của dược liệu (mã tiền, bán hạ hoàng nà). 

 

- Thay đổi tính năng của vị thuốc bằng cách tẩm sao cho dễ tan vào nước, để dễ đồng hóa, dễ thấm hút (quy, hoàng bá, bạch thược, tẩm rượu).