Kỳ Môn Độn Giáp: có nghĩa là Giáp trốn ở Mậu, bởi lẽ hai địa chi Hợi và Tí của can Giáp ở Tiết Lập Đông Tiểu Tuyết, Đại Tuyết, Đông chí. Khởi tính năm Giáp Tí ở Thiên can Mậu, nó độn trốn ở can Mậu; Tam Nguyên tức là Thượng Nguyên, Trung Nguyên, Hạ Nguyên; Thượng nguyên(ngươn): 1864-1923; Trung nguyên: 1924-1983; Hạ nguyên: 1984-2043 và 2044 trở lại Thượng nguyên.Độn giáp được hình thành trên cơ sở bài toán Tổ Hợp Tuyến tính của 10 Can 12 Chi của: (Năm, Tháng, Tiết, Lục nghi, Tam kỳ của Tiên thiên bát quái , Hậu thiên bát quái , cửu cung(Hư, sinh, Thương, Đổ, Cảnh Tử, Kinh,Khai, Trung ngũ cung); 28 sao(Giác, Cang, Đê, Phòng, Tâm, Vỹ, Cơ, Đẫu,Ngưu, Nữ, Hư, Nguy, Thất, Bích, Khuê, Lâu, Vị, Mão, Tất, Tuy, Sâm, Tỉnh, Quỹ, Liểu, tinh, trương, Diệc, Chẩn): Tính bằng giờ theo gọi theo can chi, và sao (y như tính thời gian bằng giờ, phút, giây)Muốn hiểu và hành được môn này, bạn phải thuộc bài thơ theo đây: Hưu Môn hung bạo hà phương Lợi; Sinh giả An Hòa, vạn sự thanh; Thương môn đại bại sự nan hành; Đổ thị tiêu diêu, chí khả thành; Cảnh môn hỹ lạc, tâm trung hảo; Tử giả khôn vong, phá tán tranh; Kinh môn tiền hung giai hậu kiết; Khai thời vạn sự cộng ngươn hanh. bấm độn theo 8 cửa, còn phải thông thạo ngày giờ mình bấm độn, để tính làm một việc ở một thời gian thích hợp, tốt lành nào đó; Cần phải biết từ tháng Giêng đến tháng 12, phối hợp theo can và chi, phối hợp theo Tiết khí, xem rõ trong lục nghi, và tam kỳ, có can chi gì khắc hoặc thuận để phối hợp ra thời điểm, và các phương án dự phòng.Bát Môn Đại Độn, cũng như Lục Nhâm Đại Độn(6 cách tính độn số), bạn có thể ứng dụng vào phong thủy, đất đai, nhà cửa, tuổi tác ứng nghiệm để sử dụng được. Rất chi tiết, đòi hỏi người muốn học và hành môn này, tâm phải thật thanh tịnh, vô nguyện, các số liệu vi cấp của đại độn cho phép thấy(Tuệ giác) nhiều điều khó nói hết được. Hiện nay có nhiều trường phái độn giáp được phát triển ở Trung Hoa lục địa và Đài Loan. Phổ biến nhất là thời gia kỳ môn học, sau đó là niên gia kỳ môn học, nguyệt gia kỳ môn học, nhật gia kỳ môn học…Kỳ Môn Độn Giáp là môn khoa học cho ta biết được thời điểm nào, phương vị nào sẽ có lợi cho ta và phương vị nào sẽ bất lợi cho ta, rồi ta có thể dựa vào đó cải thiện vận mệnh của ta cho từng thời điểm.Kỳ Môn Độn Giáp được ứng dụng trong việc lựa chọn thời gian, hướng bày binh, xuất quân, cầu tài, cầu danh, yết kiến quý nhân, xuất hành, khai trương, động thổ, xây cất, tìm người cưới gả …Trước đây, Độn giáp ứng dụng vào quân sự là chủ yếu. Ngày nay độn giáp có thể ứng dụng trong các hoạt động mang tính cạnh tranh, thi đua, nhất là trong lĩnh vực kinh doanh. Ngoài ra độn giáp còn là công cụ quan trọng trong tính toán địa lý “tam hợp” điều này cũng nói lên sự liên quan mật thiết giữa độn giáp với yếu tố “Địa” trong hệ thống tam tài Thiên – Nhân – Địa. 

 

Người nghiên cứu Kỳ Môn Độn Giáp muốn lập được Kỳ Môn Độn Gíap bàn tất nhiên phải biết về quy luật phân bố âm độn dương độn, số cục là bao nhiêu? Kỳ Môn Độn Giáp vốn được phân chia theo tiết khí, bắt đầu từ tiết Hạ Chí thì khí hàn lạnh vượng trong khi khí ấm áp thì rơi vào Âm Độn, bắt đầu từ tiết Đông Chí thì hàn khí suy giảm, noãn khí lên ngôi.Kỳ Môn Độn Giáp chia làm 9 cục dương độn và 9 cục âm độn được phân bố lần lượt theo 60 Hoa Giáp. 60 Hoa Giáp theo 9 cục Dương Độn sẽ là 540 cục Dương. Tương tự như vậy, chúng ta cũng có 540 cục Âm Độn mà hình thành nên tổng cộng 1080 cục. Do Kỳ Môn Độn Giáp thường sử dụng để chiêm đoán, xuất hành nên Thời Bàn được sử dụng là chủ yếu chứ ít khi người ta dùng Nhật Bàn, Nguyệt Bàn hay Niên Bàn. 60 Hoa Giáp chính là thường sử dụng 60 canh giờ, tức 5 ngày (mỗi ngày có 12 giờ, 5 ngày sẽ có 60 giờ) xét là thuộc 1 cục gọi là 1 Nguyên.3 Nguyên: Thượng Nguyên, Trung Nguyên và Hạ Nguyên bao gồm 15 ngày được quản bởi 1 tiết khí. Khó khăn của người học đó là nếu dựa theo 24 Tiết Khí mà chia phân bố độn cục thì có tất cả 5 x 3 x 24 = 360 ngày. Trong khi đó, thực tế thì Trái Đất xoay chung quanh Mặt Trời theo quỹ đạo 365 ngày. Điều này dẫn đến cứ 3 năm sẽ dư ra 15 ngày, thừa ra hẳn 1 Tiết Khí dẫn đến nếu không biết cách phân bổ độn cục, xử lý vấn đề dư tiết khí thì chắc chắn sẽ tính toán sai lệch hết cả. Do đó, tuỳ theo mỗi phái mà có cách phân bố độn cục mỗi năm khác nhau, mà nhìn chung có 3 phái chính đó là:1. Tri Nhuận Phái2. Sách Bổ Phái3. Mao Sơn Phái