Một Người Phụ Nữ (Nobel Prize In Literature 2022)

“Tôi sẽ không còn nghe thấy giọng nói của bà nữa. […] Tôi đã đánh mất sợi dây nối cuối cùng với thế giới xuất thân của mình.”

Ấy là cảm giác của Annie Ernaux khi thực sự nhận ra mẹ mình không còn trên cõi đời. Và bà gắng đi tìm lại những gương mặt khác nhau của người mẹ ấy, một người phụ nữ vốn rất khỏe, xông xáo, cởi mở, qua đời ngày 7 tháng Tư năm 1986, sau một thời gian mắc bệnh Alzeimer. Qua sự tái hiện cuộc đời một nữ công nhân, rồi chủ hàng thực phẩm luôn lo âu về địa vị và học hỏi không ngừng, Annie Ernaux cũng cho ta thấy sự tiến triển cũng như tính hai mặt của những tình cảm mà một người con gái dành cho mẹ: tình yêu, lòng thù ghét, sự âu yếm, cảm giác tội lỗi và cuối cùng là sự gắn bó máu thịt với người đàn bà già cả đã sa sút trí tuệ. Cùng với đó phảng phất những thăng trầm của nước Pháp suốt thế kỷ 20, giống như lời tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phát biểu khi Annie Ernaux trở thành chủ nhân giải Nobel Văn chương 2022:

“Suốt 50 năm qua, Annie Ernaux viết cuốn tiểu thuyết về ký ức tập thể và riêng tư của đất nước chúng ta. Tiếng nói của bà là tiếng nói của tự do của người phụ nữ và của những điều đã bị lãng quên trong thế kỷ qua.”

Annie Ernaux sinh năm 1940 tại Lillebonne, lớn lên tại Yvetot, đều thuộc tỉnh Seine-Maritime, vùng Normandie, tây bắc nước Pháp. Bà học ngành Văn học hiện đại ở đại học Rouen, sau đó làm giáo viên văn ở Annecy, Pontoise rồi Trung tâm giáo dục từ xa quốc gia. Bà là tiến sĩ danh dự của đại học Cergy-Pontoise.

Năm 1974, bà xuất bản tác phẩm đầu tay Les armoires vides (Những ngăn kéo rỗng) kể về lần phá thai chui của bản thân vào năm 1964. Năm 1983, bà xuất bản Một chỗ trong đời, kể về cuộc đời của cha mình, và cuốn sách đã đoạt giải Renaudot. Năm 2008, bà xuất bản Les années (Những năm tháng), tác phẩm được coi là hoàn chỉnh cả về nội dung lẫn hình thức của thể loại hồi ức tập thể.

Trong suốt sự nghiệp, Annie Ernaux đã được trao rất nhiều giải thưởng: giải Renaudot (1984), giải thưởng về ngôn ngữ Pháp, giải François Mauriac (2008), giải Marguerite Youcenar (2017)… và đặc biệt, giải Nobel Văn chương (2022) vì “với lòng can đảm cùng sự nhạy bén bên trong, bà đã khám phá ra những cội rễ, những cách biệt và những câu thúc tập thể của hồi ức cá nhân”.

Bà hiện sống ở Cergy, vùng Île-de-France.