Pháp-chướng-ngại (Nīvaraṇa) là pháp làm
chướng ngại,
ngăn cản các thiện-pháp như bốthí, giữ-giới, hành-thiền, … nhất là bậc thiền sắc-giới thiện-tâm không thể phát sinh được. Dù hành-giả đã
chứng đắc các bậc thiền sắc-giới thiện-tâm, đã
chứng đắc các phép-thần-thông thế-gian (lokiya abhiññā)
trải qua thời gian lâu rồi, nếu gặp phải pháp-chướng-ngại thì hànhgiả cũng có thể mất các bậc thiền sắc-giới thiệntâm ấy. Cho nên, pháp-chướng-ngại là loại phiền-não phát sinh trong tâm làm cho
ô nhiễm tâm, làm
chướng ngại, làm
ngăn cản các thiện-pháp không thể phát sinh được, dù các thiện-pháp đã phát sinh rồi thì cũng bị ngưng lại, hoặc bị mất, không phát triển được.Thật ra, mỗi pháp-chướng-ngại đều có
nhân sinh và nhân diệt.
Vì vậy, bậc thiện-trí nên
tìm hiểu biết rõ
nhân sinh và nhân diệt của mỗi pháp-chướng-ngại. Khi biết rõ
nhân sinh của pháp-chướng-ngại nào, nên tránh xa
nhân sinh ấy thì pháp-chướng-ngại ấy không phát sinh. Khi có pháp-chướng-ngại nào đã phát sinh, nếu biết rõ nhân diệt của pháp-chướng-ngại ấy thì bậc thiện-trí
cố gắng tạo đầy đủ nhân diệt ấy, nên pháp-chướng-ngại ấy bị diệt ngay. Quyển sách nhỏ “Tìm Hiểu Pháp-ChướngNgại” này trình bày 5 pháp-chướng-ngại,
nhân sinh của 5 pháp-chướng-ngại và nhân diệt của 5 pháp-chướng-ngại;
phương pháp ngăn phápchướng-ngại không có cơ hội phát sinh;
phương pháp diệt từng thời mỗi pháp-chướng-ngại,
phương pháp diệt bằng cách
chế ngự mỗi phápchướng-ngại, và
phương pháp diệt tận được (
đoạn tuyệt) mỗi pháp-chướng-ngại.