VIỆT NAM VÀ CUỘC CHIẾN TRUNG – PHÁP. Dịch giả Nguyễn Duy Chính (BÌA CỨNG)

Một tài liệu mới về Việt Nam cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX:

VIỆT NAM VÀ CUỘC CHIẾN TRUNG – PHÁP      

Nxb Tổng hợp Tp. HCM, 5/2022

Tác giả Long Chương

Dịch giả Nguyễn Duy Chính

Sách có 2 định dạng:

1. Bìa cứng:

- Khổ sách: 16 x 24 cm.

- Số trang: 740 trang, giấy Ford kem 70 gsm, in 1 màu.

- Bìa cứng: giấy Couché 150, bồi các-tông, mo gáy

- Bìa bọc: giấy Bristol 230 gsm, in 4 màu, in một mặt, cán màng, UV (tựa).

- Tờ gát: giấy Ivory 210 gsm, in 1 màu có hoa văn chìm.

2. Bìa mềm:

- Khổ sách: 16 x 24 cm.

- Số trang: 740 trang, giấy Ford kem 70 gsm, in 1 màu.

- Bìa mềm, giấy Ivory 300 gsm, in 4 màu, cán màng, UV (tựa)

…

GIỚI THIỆU:

“VIỆT NAM VÀ CUỘC CHIẾN TRUNG-PHÁP (越南與中法戰爭) của Long Chương (Giáo sư Sử học tại Đài Loan).

Nguyên tác bằng tiếng Hoa, xuất bản tại Đài Loan năm 1996, là một biên khảo về cuộc tranh chấp Trung - Pháp vào cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX, nhưng lại có liên quan mật thiết đến lịch sử Việt Nam dưới triều Nguyễn.

Dịch giả Nguyễn Duy Chính đã mất 2 năm để dịch 越南與中法戰爭 sang tiếng Việt và chuyển giao bản dịch (dày 354 trang A4).

LỜI DỊCH GIẢ

Khi ở bậc Trung học, những năm đệ nhị cấp (tức cấp 3) chúng tôi được học về thời kỳ người Pháp xâm chiếm nước ta. Dấu ấn của giai đoạn này là những hiệp ước mà mỗi lần ký kết thì đất đai và quyền tự chủ của triều đình Huế lại lùi thêm một bước.

Năm 1862, nước ta mất ba tỉnh miền đông Nam Kỳ, đến năm 1874 phải ký hòa ước nhường đứt 6 tỉnh rồi đến năm 1883 thì nhận quyền bảo hộ của người Pháp trên toàn lãnh thổ. Sau đó một năm, người Pháp lại sửa đổi một số chi tiết và ký một hòa ước mới năm 1884. Những hòa ước ấy chúng tôi quen thuộc với những tên Hòa ước Nhâm Tuất (1862), Hòa ước Giáp Tuất (1874), Hòa ước Quí Mùi (1883) và Hòa ước Giáp Thân (1884). Hai hiệp ước sau vẫn được gọi là Hòa ước Harmand và Hòa ước Patenôtre lấy tên của những người Pháp ký hiệp ước đó.

Về giai đoạn lịch sử nhiễu nhương này, chương trình đặt trọng tâm vào những diễn biến như việc quân Pháp đánh Đà Nẵng, Kỳ Hoà, việc sứ thần sang Pháp chuộc ba tỉnh miền Đông rồi sau mất cả Nam Kỳ đưa đến cái chết của cụ Phan Thanh Giản.

Sau đó không lâu, người Pháp tìm đường sang Vân Nam theo đường sông Hồng đưa đến xung đột Pháp Việt khiến hai danh thần phải chết theo thành Hà Nội, đó là Nguyễn Tri Phương và Hoàng Diệu. Sự kiện đáng ghi nhớ hơn cả là việc Francis Garnier và Henri Rivière bị quân Cờ Đen giết ở Cầu Giấy và biến động kinh kỳ để vua Hàm Nghi phải xuất bôn.

Sử ký vẫn chỉ là sự được và mất của những triều đại nên tường thuật của Trần Trọng Kim trong Việt Nam sử lược là điều cần ghi nhận:

“… Quan ta đem quân về đánh quân Pháp ở Hà-nội, ở Hải-phòng và ở Nam-định nhưng chỗ nào cũng thất bại.

Quân ta bấy giờ không có thống nhất, ai đứng lên mộ được năm ba trăm người, cho mang gươm mang giáo đi đánh, hễ phải độ vài ba phát đạn trái-phá thì xô đẩy nhau mà chạy; còn quân của nhà vua thì không có luyện tập, súng đại-bác toàn là súng cổ, súng tay thì ít và xấu. Như thế thì chống làm sao được với quân Pháp là quân đã quen đánh trận và lại có đủ súng-ống tinh nhuệ?

Bấy giờ cuộc hoà đổi ra cuộc chiến, suý-phủ Sài-gòn đuổi quan lĩnh-sự Việt-nam ta là ông Nguyễn Thành-Ý về Huế. Trong khi việc nước đang rối cả lên như thế, thì vua Dực-tôn mất.

Ngài mất ngày 16 tháng 6 năm quí-mùi (1883), trị-vì được 36 năm, thọ 55 tuổi, miếu-hiệu là Dực-tôn Anh-hoàng-đế”.

Khi người Pháp bảo hộ, những vụ nổi dậy từ nam ra bắc, Trương Định, Đinh Công Tráng, Phan Đình Phùng, Nguyễn Thiện Thuật, Hoàng Hoa Thám… đánh dấu giai đoạn mất quyền tự chủ. Khi kháng chiến bằng võ lực thất bại, giới trí thức phát động phong trào canh tân và tìm đến sự cải cách bên trong, hỗ trợ từ bên ngoài. Phong trào Đông Du của Phan Bội Châu, Tăng Bạt Hổ, những kêu gọi duy tân của Phan Chu Trinh và nhóm Đông Kinh Nghĩa Thục tuy được nhiều sĩ phu hưởng ứng nhưng bộ máy cai trị của người Pháp càng lúc càng hoàn bị. Những mốc thời gian ấy chỉ coi như một đám lửa cháy lan dần, cho đến khi người Pháp hoàn toàn kiểm soát toàn cõi Đông Dương.

VỀ TÁC GIẢ

Long Chương (龍章), tự Bình Phủ (平甫) người Cố Huyện, tỉnh Thiểm Tây, sinh năm 1918 (Dân Quốc 7), tốt nghiệp hệ Sử Địa học viện Sư phạm Tây Bắc. Năm 1946 (Dân Quốc 35) sau chiến tranh ông được học bổng du học Tây phương về Sử, năm 1962 ông lấy bằng Tiến sĩ ở Đại học Fribourg, Thụy Sĩ.

Từng đảm nhiệm phó đại biểu tổ chức Giáo Khoa Văn của Bộ Ngoại giao ở trụ sở Liên Hiệp Quốc; phó đại biểu biện sự vụ ở Âu Châu kiêm giáo sư Trung Quốc Văn hóa học viện, Long Chương đặt trọng tâm nghiên cứu của ông vào việc Trung Hoa và những giao thiệp với liệt cường kể từ giữa thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX là giai đoạn mà nhà Thanh phải ký nhiều hiệp ước bất bình đẳng, nhượng bộ nhiều quyền lợi kinh tế và chính trị cho các nước khác.

Nghiên cứu của Long Chương liên quan đến đối ngoại của Trung Hoa trong khoảng 1874 - 1885 là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam mà chúng ta cần biết đến. Tuy thất thế trên chính lãnh thổ của mình, nhà Thanh vẫn không từ bỏ tham vọng xâm chiếm đất đai, trên cả đất liền lẫn đại dương và luôn luôn tìm cách bành trướng, lấn đất giành dân mà khu vực phía nam là nơi họ kiểm chứng để xem những cải cách quân sự đã đi tới đâu.

Giá sản phẩm trên Tiki đã bao gồm thuế theo luật hiện hành. Bên cạnh đó, tuỳ vào loại sản phẩm, hình thức và địa chỉ giao hàng mà có thể phát sinh thêm chi phí khác như phí vận chuyển, phụ phí hàng cồng kềnh, thuế nhập khẩu (đối với đơn hàng giao từ nước ngoài có giá trị trên 1 triệu đồng).....